Upał w pracy to realne wyzwanie zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Wysokie temperatury obniżają koncentrację, zwiększają ryzyko wypadków i mogą prowadzić do przegrzania organizmu. Pracodawca ma prawny obowiązek reagować na takie warunki, zapewniając odpowiednie środki ochrony i dostosowując organizację pracy do panujących warunków atmosferycznych. Jakie konkretnie działania musi podjąć pracodawca w czasie upałów? Czy krótszy czas pracy w czasie upałów to obowiązek, czy tylko dobra praktyka? Poniżej szczegółowo wyjaśniamy, co mówi prawo i jakie praktyki warto wdrożyć.
Z tego artykułu dowiesz się:
W polskim prawie nie istnieje odrębna ustawa regulująca obowiązki pracodawcy w czasie upałów, jednak zapisy Kodeksu pracy i przepisy BHP nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków zatrudnienia. Dotyczy to zarówno pomieszczeń biurowych, hal produkcyjnych, jak i terenów otwartych. Zgodnie z § 15 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP, temperatura w pomieszczeniach pracy nie powinna być niższa niż 14°C, ale nie ustalono górnej granicy. Pracodawca powinien szczególnie zadbać o wodę do picia dla pracowników w czasie upałów, możliwość odpoczynku w cieniu oraz ograniczenie wysiłku fizycznego w najgorętszych porach dnia. BHP podczas upałów oznacza również dostosowanie odzieży roboczej i sposobu organizacji pracy do aktualnych warunków pogodowych.
Choć przepisy nie nakładają obowiązku wprowadzenia zmian w harmonogramie pracy w czasie upałów, to krótszy czas pracy w czasie upałów może być uzasadniony na podstawie ogólnych zasad bezpieczeństwa. Dla pracodawcy oznacza to konieczność dokonania analizy ryzyka i dostosowania planu dnia w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia. W niektórych sektorach, jak budownictwo czy transport, praca na dworze w upały niesie duże ryzyko przegrzania organizmu, odwodnienia, a nawet udaru cieplnego. Dlatego warto rozważyć przesunięcie godzin pracy na wcześniejsze lub późniejsze pory dnia. Praktyką często stosowaną w firmach produkcyjnych czy magazynowych jest skrócenie pracy o godzinę lub dwie, zwłaszcza gdy temperatura przekracza 30°C w cieniu.
Jednym z najważniejszych środków łagodzących skutki wysokich temperatur jest dodatkowa przerwa w pracy podczas upałów. Choć Kodeks pracy przewiduje standardową przerwę (15 minut przy pracy powyżej 6 godzin), to w przypadku pracy fizycznej w wysokich temperaturach - możliwe i wskazane jest wprowadzenie dodatkowych przerw regeneracyjnych. Dobrą praktyką jest organizowanie krótkich, 5-10-minutowych przerw co godzinę. W tym czasie woda dla pracowników podczas upałów powinna być zawsze pod ręką - najlepiej schłodzona, ale nie lodowata, by nie obciążać organizmu. Dostęp do wody to nie tylko komfort, ale element realizacji obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. W tym celu warto zamówić wodę wprost od sprawdzonego dostawcy, takiego jak producent wody mineralnej.
Wielu pracodawców zakłada, że praca w biurze w upały nie wiąże się z zagrożeniami, jednak przegrzanie pomieszczeń biurowych znacząco wpływa na koncentrację, efektywność i ogólne samopoczucie pracowników. Brak klimatyzacji, słaba wentylacja czy dostęp do świeżego powietrza to realne problemy wielu biur w Polsce. Dlatego należy zadbać o rolety, wentylatory, klimatyzatory mobilne oraz regularne wietrzenie pomieszczeń. Równie ważna jest woda do picia dla pracowników w czasie upałów - np. paleta wody niegazowanej lub paleta wody gazowanej z dostawą do biura. Jeśli pracownicy preferują delikatne bąbelki, dobrym rozwiązaniem będzie też paleta wody średnio gazowanej. Warto pamiętać o estetycznym i wygodnym sposobie przechowywania - np. w chłodnym dystrybutorze lub lodówce dostępnej dla zespołu.
Każdy zatrudniony ma prawo oczekiwać, że jego pracodawca dostosuje warunki pracy do aktualnych zagrożeń. Pracownik, który nie ma zapewnionych właściwych warunków, może zgłosić to do Państwowej Inspekcji Pracy. W sytuacjach krytycznych możliwe jest również przerwanie pracy bez utraty wynagrodzenia. Jeśli chodzi o obowiązki pracodawcy w czasie upałów, z perspektywy firmy lepiej zawczasu zadbać o standardy, niż mierzyć się z konsekwencjami braku działań. Prawa pracownika podczas upałów obejmują między innymi:
Nie można mówić o skutecznych działaniach w zakresie BHP podczas upałów bez zapewnienia odpowiedniego nawodnienia. Organizm ludzki traci w upale nawet 3-4 litry wody dziennie, dlatego woda do picia dla pracowników w czasie upałów to absolutna konieczność. Odwodnienie wpływa negatywnie na koncentrację, wydolność fizyczną i bezpieczeństwo, dlatego brak dostępu do wody może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Przepisy jasno wskazują, że pracodawca musi zapewnić napoje, które są:
Wysoka temperatura nie zwalnia z odpowiedzialności za ludzi. Upał w pracy, niezależnie od tego, czy chodzi o plac budowy, magazyn czy biuro, wymaga konkretnej reakcji ze strony pracodawcy. Praca na dworze w upały powinna być tak zaplanowana, by ograniczyć ekspozycję na słońce, a czas pracy podczas upałów może zostać skrócony, jeśli istnieje takie zagrożenie dla zdrowia. Woda do picia dla pracowników, dodatkowa przerwa w pracy podczas upałów, klimatyzacja i osłony przeciwsłoneczne to minimum, które należy zapewnić. Warto pamiętać, że przestrzeganie zasad BHP to nie tylko obowiązek - to też realna troska o zdrowie i motywację pracowników. Jeśli szukasz niezawodnego źródła nawodnienia dla zespołu - wybierz MARINO. Postaw na jakość i zadbaj o swoich ludzi - z nami to proste.